Kaldırma makineleri kategorisinde kabul edilen vinçler çeşitli modellere sahiptir. Dolayısıyla vinç periyodik bakım ve kontrolü birden fazla işi, eylemi içerebilmektedir. Farklı ağırlıklara göre kaldırma işlemi yapan vinçlerin materyal ve aksamları düzenli olarak kontrol edilip bakım gördüğünde sağlıklı şekilde çalışmaktadır. Bu esnada devreye giren vinç periyodik kontrol sistemi, vincin herhangi bir insan ve eşyaya zarar vermemesi açısından kritik öneme sahiptir.
Vinç Periyodik Bakımının Önemi
Yüksek ağırlıktaki yükleri kaldırıp taşıma işlemini sağlayan vinçler bu uygulamalarda gerek mekanik gerekse yapısal olarak gerilimlere maruz kalabilmektedir. Dolayısıyla zaman içerisinde aşınma ve yıpranma gibi durumlarla karşı karşıya kalır. Teknik açıdan da arıza riski taşıyan bu makineler için birtakım bakım ve onarım uygulamaları mevcuttur. Vinç periyodik bakım uygulamaları oluşabilecek riskleri en aza indirerek makinelerin uzun ömürlü olmasını sağlar. Bu sayede verimlilik artarak olası iş kazalarının önüne geçilir.
Periyodik Bakımlarda, Kontrol Ana Başlıklar
Vinç periyodik bakım işlemlerinde birtakım kontroller yapılır. Genellikle 3 ayda bir yapılan kontroller esnasında bakım kitapçığı doldurulur. Periyodik olan bakım ve kontrollerde makinelerin elektriksel ve mekanik olan tüm aksamları onarımdan geçer. Bakım ve kontroller belirli sınıflara ve ana başlıklara ayrılarak uygulanır.
Bakım ve Kontrol Sınıfları
Bakım ve kontrol sınıfları genel olarak üç farklı şekilde karşımıza çıkar. Vinç kullanım alanları kontrol sınıflarında belirleyici olurken, ilk aşamada önleyici bakım adı altında uygulamalar yapılmaktadır. Arızanın meydana gelmediği durumlardan önce yapılan bu bakımlar vinçlerde oluşabilecek riskleri minimum düzeye indirmeyi hedeflemektedir. Bir diğer aşama ise arıza durumlarında ön plana çıkar. Vinçlerin devamlı çalışabilmesini sağlamak adına günlük olarak yapılan anlık müdahaleleri içermektedir. Planlı olarak yapılan bakımlar yıllık olarak anlaşılan ve belirli periyotlar halinde gerçekleştirilen uygulamalardır. Daha detaylı ve kapsamlı olan vinç periyodik bakım işlemlerinin yılda dört defa yaptırılması önerilmektedir.
Bakımda Dikkat Edilmesi Gereken Ana Parçalar
Vinç periyodik bakım işlemleri makinelerin verimli ve güvenli şekilde çalışmasını sağlayan uygulamalardır. Dolayısıyla süreleri aksatmadan oluşabilecek risklerin önüne geçmek gerekir. Ancak bu uygulamalarda dikkat edilmesi gereken ana parçalar bulunur. Bu parçalar şu şekildedir:
Halat ve Kancalar
Vinçlerde kullanılan halatlar bakım onarımda incelenen ana parçalar arasındadır. Kurutma ve aşınma gibi sorunlar halatların sağlıklı yapısını bozan durumlardır. Dolayısıyla halatların yağlanması ya da gerekliyse değiştirilmesi gerekir.
Kancalar ise ağır yükleri taşıyıp tutmayı gerçekleştirdiği için bükülme ve gerilmelere maruz kalabilir. Eğrilen kancalar ilerleyen zamanlarda kırılma riski taşır. Kancaları uzun ömürlü ve sağlıklı şekilde kullanabilmek için iş yükü sınırının aşılmaması gerekir. Kanca bakımlarında açıklık kısımlarında deformasyonların olup olmadığı kontrol edilip zımparalama gibi işlemler yapılmaktadır.
Motor ve Hidrolik Sistemler
Motor ve hidrolik sistemler bakıma girdiğinde detaylı olarak incelenir. Bu esnada motorun düzgün çalışıp çalışmadığı test edilerek titreşim ve ses faktörleri analiz edilir. Şanzıman yağlanarak yağ sızıntıları kontrol edilir. Hidrolik sistemde kullanılan yağ seviyelerinin uygunluğundan emin olunmalıdır.
Elektrik Sistemi
Elektrik sistemi tıpkı diğer makinelerde olduğu gibi vinç bakımlarında da kontrol edilir. Herhangi bir elektrik aksamı bu makinelerin çalışmasını zorlaştırarak tamamen kullanılamaz hale getirebilmektedir. Vinç elektrik sistemlerinde kabloların yıpranıp aşınmasına bakılarak gevşek bağlantıların olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Fren ve Dengeleme Sistemleri
Fren sistemleri vinçlerin güvenliğinde önlem alınması gerekilen önemli parçalardandır. Frenlerin düzgün çalışıp yeterli güce sahip olmaları zorunluluktur. Bakım periyotlarında fren sistemleri kontrol edilip gereklilik durumlarında ayarlanmalı ve tamir edilmelidir.
Makara ve Tamburlar
Makara ve tamburlar vinçlerin önemli parçaları arasındadır. Yükün kaldırılmasında kullanılan ve makaralar üzerine tel halatların sarıldığı sistem olan tamburlarda minimum 2 tur halatın olması gerekir. Olmaması durumlarında mili tutan pimler tehlike oluşturur. Dolayısıyla makara ve tambur kontrollerinde halatların tambura düzgün şekilde sarılı olduğundan emin olunmalı, vinçlerdeki makaraların aşınma ve hasar durumları kontrol edilmelidir.
Periyodik Kontrol Süreleri ve Önerilen Takvim
Vinç periyodik bakım yaptırılacağı zaman belirli kontrol süreleri ve önerilen takvimler bulunur. Mevzuata bakıldığında ve standartlar incelendiğinde vinç kontrolleri yapılırken dört uygulama ön plana çıkar. Bunlar şu şekildedir:
- İlk kontrol muayenesi
- İşlevsellik ve test kontrolü
- Ara kontroller
- Periyodik kontrol/muayene
Temelde günlük, haftalık, aylık ve yıllık olarak yapılan kontrollerin süreleri vinçlerin durumuna göre değişir. Ayrıca kontrol ve bakımların kapsam alanları da vinçlerin türüne göre şekillenebilmektedir. Periyodik olarak yapılan kontrolleri şu şekilde detaylı olarak açıklamak mümkündür:
Günlük Kontroller
Günlük olarak yapılan kontrollerde vinçlerin işlevselliği rutin şekilde kontrol edilir. Özellikle düzgün olarak çalışmayan mekanizmalar incelenir. Tanklar, hatlar, drenaj pompaları ve hidrolik sistemi gibi aksanlar detaylı olarak incelenir. Bu tür uygulamalar aylık denetimi de kapsayabilmektedir. Özellikle deforme olan çatlaklı kancalarla kaldırma zincirlerine mutlaka müdahale edilmelidir. Vinçlerdeki bileşenlerde aşırı derecede aşınma durumları mevcutsa fonksiyonel çalışma mekanizmalarına günlük ve aylık olarak kullanım tavsiyesine uygun şekilde bakılmalıdır.
Haftalık Bakımlar
Ara kontrol olarak da bilinen haftalık bakımlar, çalışma prensibi olan mekanizmaların yanı sıra işlevsellikle birlikte test kontrollerini içerir. Özellikle kontrolör, tel halatlar, fren ve elektrik sistemi dikkatli şekilde kontrol edilir. Vinçlerin ağır ve zor şartlarda yoğun şekilde çalışması durumlarında haftalık bakımlar mutlaka yapılır.
Aylık ve Yıllık Kontroller
Aylık ve yıllık kontroller, mevzuat ve yönetmelikte geçen bakım süreçlerinden biridir. Bu zaman zarflarında yapılan vinç periyodik bakım uygulamaları günlük ve haftalık bakımlarında yapılan işlemleri içerebilmektedir. Periyodik işlemlerde bakım kitapçıkları doldurularak raporlanmaktadır.
Vinç periyodik bakım ve kontrol uygulamaları makinelerin aksamadan güvenli ve sağlıklı şekilde çalışmasını sağlayan işlemler arasındadır. Ağır ve zorlu şartlarda yoğun olarak çalışan makinelerde göz önünde bulundurulması gereken faktörler vardır. Vinç kullanırken dikkat edilmesi gerekenler arasında olan titreme ve anormal olan ses gibi etkenler makinede mevcut olan bir sorunun habercisi olabilmektedir. 2013 yılından itibaren alanında 15 yıllık deneyim ve tecrübeye sahip Arnikon yüksek kaliteli vinç sistemleri tasarlayıp üreterek, işletmelerin operasyonel verimliliğini artırmayı ve güvenli çalışma ortamları sağlamayı amaçlamaktadır. Vinçleri kontrol ettirip gerekli bakımları yaptırmak istiyorsanız, Arnikon ile iletişime geçebilirsiniz.
