Vinçlerde FEM Sınıfları ve DIN Normları.
Gezer Vinçlerin FEM Sınıfına göre seçimi vinçlerin çalışma saatlerine göre belirlenir.
Vinç arabaları, kaldırma makineleri ve komponentlerinin tasarımında, dinamik ve statik zorlanmalara maruz kalan mekanik aksamların risk ve ömür durumlarını temin etmek zordur. Bu yüzden sistemin gerekliliklerini yerine getirebilmesi dizayn karakteristiği açısından en önemli özelliktir. Bu hedef doğrultusunda tasarımı yapılacak olan sistemin FEM (Federation Europenne de la Manutention) standardına göre yükleme sınıfı (çalışma koşullarına göre), saatteki çalışma sayısı ve günlük çalışma saati belirlenmelidir. FEM, malzeme, yükleme, kaldırma ve stoklama ekipmanları ile ilgili Avrupa Federasyonu’dur. FEM, iş kodları ve yönergeleri tesis ederek, teknik ilerleme ve emniyetli çalışmadaki gelişmeler konularında hizmet eder. FEM standardına göre kaldırma makineleri;
- Kaldırma makineleri bir bütün olarak,
- Özel mekanizmalar bir bütün olarak,
- Yapısal ve mekanik parçalar olmak üzere 3 grupta sınıflandırılır.
Bu sınıflandırmalar yapılırken iki kriter esas alınmıştır;
- Hesaba katılan parçaların toplam kullanım süresi,
- Kanca yükü, yükleme veya herhangi bir parçadaki gerilim dağılımı.
FEM grubunun yüksek olması daha fazla yükleme kapasitesinin olduğu anlamına gelmez; ancak operasyon modunda daha fazla çalışma ve operasyon çevriminde daha fazla maksimum yüklere ve dinamik kuvvetlere maruz kalabilme kabiliyetinin olduğu anlamına gelir. (Tablo 1)
Tablo-1: FEM Grubu Seçim tablosu
| FEM GRUBU SEÇİM TABLOSU | |||||||
| YÜKLEME SINIFI | "t" GÜNLÜK ORTALAMA ÇALIŞMA SÜRELERİ | ||||||
| 1 | HAFİF Genellikle hafif ağırlıkları, sadece özel durumlarda (nadiren) maksimum yükleri kaldıran vinçler. |
|
< 2 | 2 - 4 | 4 - 8 | 8 - 16 | > 16 |
| 2 | ORTA Genellikle hafif yükleri, ancak sık sık da maksimum yükleri kaldıran vinçler. |
|
< 1 | 1 - 2 | 2 - 4 | 4 - 8 | 8 - 16 |
| 3 | AĞIR Genellikle orta derecedeki ağırlıkları, ancak sık sık da maksimum yükleri kaldıran vinçler. |
|
< 0.50 | 0.50 - 1 | 1 - 2 | 2 - 4 | 4 - 8 |
| 4 | ÇOK AĞIR Genellikle maksimum ve maksimuma 1 yakın yükleri kaldıran vinçler. |
|
< 0.25 | 0.25 - 0.50 | 0.50 - 1 | 1 - 2 | 2 - 4 |
| Mekanizma Grubu | FEM 9.511/86 | 1Bm | 1Am | 2m | 3m | 4m | |
| ISO 4301/88 | M23 | M4 | M5 | M6 | M7 | ||
| Fasılalı Çalışma (%) | FEM 9.683/95 | 25 | 30 | 40 | 50 | 60 | |
| Fasılalı Çalışma (h-1) | FEM 9.683/95 | 150 | 180 | 240 | 300 | 360 | |
FEM Grubunun hesaplanabilmesi için gerekli olan parametreler; Kaldırma Kapasitesi(Q), Yükleme Sınıfı, Kanca Yüksekliği(H), Saatteki Çalışma Sayısı(n), Günlük Çalışma Saati(T), Kaldırma Hızı (Vh). “t” günlük ortalama çalışma süresi tahmini değildir ve aşağıdaki gibi hesaplanır. Bu değer, kaldırma makineleri için FEM sınıfının belirlenmesini sağlar.
Örnek-1:
Örnek-2:
Karşılaştırma ve Sonuç:
Her iki örnekte de kapasite, kaldırma yüksekliği, kaldırma hızı gibi karakteristik özellikler aynıdır. Ancak sistemin çalışma koşullarına göre belirlenen “Yükleme Sınıfları” farklıdır.
Örnek-1’de çalışma koşulları genellikle orta derecedeki ağırlıkları, ancak sık sık maksimum yükleri kaldırması istenmiştir. Bu yüzden yükleme sınıfı “Ağır” olarak seçilmiştir.
Örnek-2’de ise, genellikle hafif ağırlıkları, sadece özel durumlarda(nadiren) maksimum yükleri kaldırması istenmiştir. Bu yüzden yükleme sınıfı “Hafif” olarak seçilmiştir.
Hesaplamalar yapılmadan önce yükleme sınıfının belirlenmesi büyük önem arz etmektedir.
